Forex işlemleri son yıllarda Türkiye’de ciddi bir işlem hacmine ve yatırımcı sayısına ulaşmıştır. Ancak bu işlemler, bugüne kadar herhangi bir gözetim ve denetime tabi olmadan piyasanın kendi belirlediği kurallar çerçevesinde yürümüştür.
6111 sayılı Kanun ile kaldıraçlı alım satım işlemlerini düzenleme yetkisi Sermaye Piyasası Kuruluna verilmiştir. Forex piyasasının işleyişinin düzene sokulması ve yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilebilmesi için SPK tarafından kapsamlı ve titiz bir çalışma yürütülmüş ve bu çalışmalar sonucunda yasal bir düzenleme taslağı hazırlanmıştır. SPK tarafından yapılan düzenlemeler 31.08.2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.
Öncelikle sermaye yeterliliği açısından belli tabanlar zikredilerek piyasanın doğası gereği oluşan sermaye ihtiyacı yüksek tutuldu. Böylece özkaynakları ile müşteri pozisyonlarını piyasaya taşıyabilecek yeterlilikte bulunan firmalar aracı kurum sıfatıyla hizmet verebildi (Altaş, 2014:30).
Teminatların yurtdışına gönderilmesi ve yurtdışında yerleşik kurumlarda muhafaza edilmesi devri sona erdi. Forex piyasasında işlem yaptırmak üzere teminat kabul eden tüm aracı kurumlar yatırımcılarının paralarını Takasbank A.Ş. nezdinde saklamakla mükellef tutuldu. Bu sayede yatırımcı, parasının güvenilir bir merkezde tutulduğunu bilerek güvenle işlem yapar hale geldi. Öte yandan, takas sistemi bakımından Türkiye’yi dünyadan ayıran çok önemli bir ayrıcalık da bulunmaktadır (Altaş, 2014:30).
Aracı kurumlar gün içerisinde gerçekleşen işlemleri belli aralıklarla takas dosyası ile kuruma bildirerek hesap senkronizasyonu gerçekleştirirler. Kurumların Takasbank nezdinde saklanan müşteri varlıklarını kendi çıkarları doğrultusunda farklı alanlarda kullanmasının imkânı bulunmamaktadır. Türkiye’de teminatlar Takasbank’ta birey bazında izlenebilmektedir. Bu sayede yatırımcılar teminatlarının akıbetini Takasbank’ın sisteminden izleyebilme ve parasının değişimini görüntüleyebilme şansına sahiptir (Altaş, 2014:30,31)
Tüm müşteri emirleri tek tek kaydedilerek, geçmişe yönelik olarak kontrol edilebilir nitelikte saklanmaktadır. Telefonla verilen emirler de dahil olmak üzere, tüm hareketler 7 kayıtlı ve belgelenebilir olması olmalıdır. Bu sayede, herhangi bir ihtilaf halinde kurumun inceleme yapıp karar vermesi zor olmayacaktır. Kaldıraçlı piyasalara ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: V No:125 sayılı tebliği Türkiye’de Forex piyasasının kontrol altına alınması için kamu otoritesi tarafından hayata geçirilen ilk düzenlemedir (Altaş, 2014:31).
http://www.spk.gov.tr/displayfile.aspx?action=displayfile&pageid=836&fn=836.pdf,
Kaldıraçlı İşlemlerin Tarihsel Gelişimi ve Riskleri – Ferhat KILIÇ
Av. Arb. Yasemin BAL
WhatsApp ile ulaşın!